W celu zapewnienia naszym Klientom najbardziej profesjonalnej i kompleksowej obsługi w dziedzinie energii pozyskiwanej z szeroko rozumianej biomasy, kilka lat temu wprowadziliśmy do naszej oferty usługi związane z plantacjami energetycznymi Miskanta olbrzymiego.
O historii słów kilka…
Andrzej Rogulski, właściciel firmy DORAN, jest jednym z pierwszych Polaków, który dostrzegł potencjał „energetyczny” tej niezwykłej rośliny, którą jest Miscanthus Giganteus. Sadzonki Miskanta olbrzymiego pozwoliły na założenie pierwszej plantacji matecznej trawy olbrzymiej już 1998 r. Od tego czasu co roku pozyskujemy, produkujemy i sprzedajemy sadzonki na terenie całego kraju oraz poza jego granicami.
Dzięki ponad 17-letniemu już doświadczeniu w prowadzeniu działalności plantatorskiej, nasza firma jest w stanie zaoferować nie tylko same sadzonki Miskanta olbrzymiego, ale również kompleksowe usługi dot. m.in.:
- wykopu i produkcji sadzonek na obcych plantacjach,
- założenia i w późniejszym czasie doradztwa w prowadzeniu plantacji,
- doradztwa w zakresie technologicznym dot. granulacji (pelletyzacji) Miscanthus Giganteus oraz innych traw na cele energetyczne.
Zapraszamy do lektury!
Przedstawienie
Miscanthus Giganteus jest rośliną wieloletnią, o wysokim potencjalne energetycznych oraz wysokim plonowaniu. To pochodząca z Azji Południowo-Wschodniej trawa kępowa. W środowisku naturalnym dorasta do 6 m wysokości, a średnica sztywnych, wypełnionych gąbczastym rdzeniem pędów osiąga średnicę 2 cm. Na najstarszym kontynencie jej plantacje liczą sobie ok. 50 lat. Jednak dopiero od 25 trawa ta jest wykorzystywana do celów energetycznych – nie jest już traktowana jedynie jako roślina ozdobna.
Miscanthus Giganteus to naturalny mieszaniec, powstały ze skrzyżowania swojej odmiany chińskiej (Miscanthus sinensis) z cukrową (Miscanthus sacchariflorus). Miskant olbrzymi należy do roślin typu C-4 fotosyntezy (podobnie jak kukurydza). Służy zarówno jako surowiec do produkcji pelletu, jak i paliwo.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE
Trzyletnia plantacja Miskanta olbrzymiego
Miskant olbrzymi charakteryzuje się szybkim wzrostem (szczególnie w upalne lata) oraz wysokim plonem biomasy z jednostki powierzchni. Łodygi są sztywne, owłosione lub nagie, z widocznymi węzłami, z których wyrastają płaskie, lancetowate, ciemnozielone liście o długości od 60 do 100 cm i szerokości od 0,8 do 3,2 cm. W ciągu sezonu wegetacyjnego dolne liście zasychają. W warunkach europejskich w końcu sezonu wegetacyjnego źdźbła osiągają od 2 do 3,5 m wysokości. Zawierają duże ilości celulozy i ligniny.
PLONOWANIE
Wysokość plonowania tej azjatyckiej trawy uzależniona jest od zawartości składników pokarmowych w glebie, na której założono plantacje. Dodatkowo bardzo duży wpływ na wysokość plonu ma odpowiednie nawodnienie plantacji.
- pierwszy rok plantacji: plon suchej masy z jednego hektara oscyluje w granicach od 2 do 5 ton (sama roślina osiąga wysokość ok. 2 m);
- drugi rok uprawy: rośliny wyrastają na ponad 3 metry i plonują na poziomie 8-10 ton suchej masy z 1 ha;
- trzeci rok plantacji – czas najintensywniejszego wzrostu trawy oraz jej maksymalnego potencjału plonotwórczego – wówczas plantację wzbogacają dobrze rozrośnięte kępy trawy;
- przełom trzeciego i czwartego roku uprawy – mocno rozrośnięte kępy trawy doprowadzają do zwarcia łanu. Wysokie plony biomasy osiągane na poziomie czwartego roku uprawy utrzymują się najczęściej przez kolejne lata (nawet do 10 lat plantacji). Wynoszą one średnio ok. 20 ton na hektar.
WYMAGANIA KLIMATYCZNO-GLEBOWE
Miskant olbrzymi to jedna z nielicznych traw, których mechanizm fotosyntezy klasyfikuje się jako typ C-4. W związku z tym ta wyjątkowa trawa azjatycka doskonale odnajduje się w warunkach klimatycznych Europy Środkowej. Ten rodzaj metabolizmu (fotosynteza typu C-4) jest często spotykany u roślin pochodzących z Azji oraz Ameryki Pn. Różnice w budowie anatomicznej organów asymilacyjnych roślin C-4 są wynikiem przystosowania do wydajnego wiązania CO2 w środowiskach kserofitycznych, o ograniczonej wilgotności, wysokiej temperaturze i silnym nasłonecznieniu. Chociaż miskant olbrzymi jest rośliną ciepłolubną odznacza się dużą odpornością na niskie temperatury.
Najtrudniejszym i kluczowym momentem w jego uprawie (w warunkach polskich) jest wrażliwość, którą na niskie temperatury wykazują sadzonki miskanta olbrzymiego. To czas przypadający na okres zimowy po I roku uprawy. Szczególnym zagrożeniem są mroźne zimy z niewielkimi opadamy śniegu.
Przed nadejściem zimy młode plantacje wymagają zabezpieczenia (np. ściółkowania słomą lub agrowłókniną). W następnych latach miskant olbrzymi bardzo dobrze znosi spadki temperatury poniżej -20 stopni Celsjusza, nawet bez okrywy śnieżnej. Negatywny wpływ na rozwój roślin mogą mieć też łagodne zimy, gdy po ciepłym grudniu i styczniu rośliny rozpoczynają wegetację, która po typowej zimie powinna mieć miejsce na przełomie kwietnia i maja. Późnowiosenne przymrozki mogą spowodować zniszczenie większości przedwcześnie wytworzonych pędów. Rośliny zazwyczaj regenerują nowe pędy z części zachowanych pod ziemią i niezniszczonych przez mróz pączków, jednak ilość źdźbeł jest niższa.
Roślina ta nie ma dużych wymagań co do jakości gleby, może być uprawiana nawet na glebach V-VI klasy. Jednak najwyższe plony osiągane są na średniozwięzłych, łatwo nagrzewających się glebach o podłożu piaszczystym, należących do III i IV klasy bonitacyjnej, o odczynie pH od 5.5 do 7.5, z poziomem wód gruntowych do 2 m. Roczna ilość opadów powinna zawierać się pomiędzy 400 a 600 mm. Dzięki mocnemu, rozległemu systemowi korzeniowemu, sięgającemu do 1,5 m w głąb ziemi, lepiej znosi okresy suszy od większości rodzimych gatunków traw. Na słabszych glebach korzystne jest zastosowanie osadów ściekowych. Zabieg ten przyczynia się do poprawienia pojemności sorpcyjnej gleby. Miskanta nie należy uprawiać na glebach zlewnych i położonych w zagłębieniach terenowych (zastoiska mrozowe), gdzie późnowiosenne przymrozki uszkadzają młode pędy, które najczęściej się regenerują, jednak powoduje to obniżenie plonu.
UPRAWA
Uprawa Miscanthus Giganteus może mieć miejsce na glebach V i VI klasy, jednak należy mieć na uwadze fakt, iż niska klasa gleby może przełożyć się na mniejszy przyrost biomasy w kolejnych latach. Sytuacji tej może zapobiec dobre nawodnienie gleby – wówczas nawet podłoże o niskiej klasie może stanowić doskonałe, sprzyjające intensywnemu wzrostowi środowisko dla miskantusa.
PRZYGOTOWANIE GLEBY
Ze względu na dalszą charakterystykę wzrostu – sadzonki miskanta olbrzymiego należy sadzić w uprawie szeroko-rzędowej, najlepiej w okresie wiosennym. Należy też mieć na uwadze, że początkowy wzrost rośliny jest bardzo powolny i dlatego warto podjąć się – w porze jesiennej – usunięcia uciążliwych dla trawy chwastów. Samo przygotowanie gleby do przyjęcia sadzonek miskanta przypomina prace poprzedzające zasiew zbóż.
Ze względu na dalszą charakterystykę wzrostu – sadzonki miskanta olbrzymiego należy sadzić w uprawie szeroko-rzędowej, najlepiej w okresie wiosennym. Należy też mieć na uwadze, że początkowy wzrost rośliny jest bardzo powolny i dlatego warto podjąć się – w porze jesiennej – usunięcia uciążliwych dla trawy chwastów. Samo przygotowanie gleby do przyjęcia sadzonek miskanta przypomina prace poprzedzające zasiew zbóż.
Założenie plantacji powinny poprzedzać pracę przygotowawcze, jak np. podorywka pozwalająca przykryć pożniwne resztki oraz orka zimowa, sprzyjająca zgromadzeniu w glebie odpowiedniego zapasu wody. W przypadku gleb o niskim współczynniku pH (poniżej 5,5) orkę należy poprzedzić zastosowaniem nawozu wapniowego.
SADZENIE
Trawa, której sadzonki Państwu proponujemy, nie rozmnaża się generatywnie przez nasiona. Dlatego też jedynym sposobem na założenie plantacji jest zakup sadzonek miskanta olbrzymiego. Uzyskuje się je poprzez podział rizomy lub też w metodą in vitro. Przeprowadzane nad plonowością rośliny badania wskazują, iż najlepszym okresem na sadzenie jest okres od początku kwietnia do końca maja. Należy również pamiętać, że sama głębokość sadzenia też jest ściśle uzależniona od rodzaju sadzonki i wynosi ona:
- dla sadzonek pozyskiwanych poprzez podział rizomy od 10 do 15 cm,
- dla sadzonek pozyskiwanych in vitro – 7-8 cm.
Elementem kluczowym, określającym wielkość obsady każdego hektara, powinien być cel założenia plantacji. Obecnie możemy wyróżnić jej dwa typy:
- plantację mateczną, zakładaną dla celów rozmnożeniowych,
- plantację przemysłową, dedykowaną celom energetycznym.
Poniżej przedstawiamy rekomendowane przez ekspertów wielkości, uwzględniające specyfikację każdego z typów plantacji.
| Plantacja mateczna | Plantacja przemysłowa | |||
| # Rozstaw | Rozstaw | Ilość sztuk | Rozstaw | Ilość sztuk |
| 1 Rozstaw minimalny | 0,3 x 0,75 m | 44.500 szt/ha | 0,5 x 0,75 m | 26.700 szt/ha |
| 2 Rozstaw optymalny | 0,5 x 0,75 m | 26.700 szt/ha | 0,75 x 0,75 m | 17.800 szt/ha |
| 3 Rozstaw maksymalny | 0,75 x 0,75 m | 17.800 szt/ha | 1 x 0,75 m | 13.400 szt/ha |
PIELĘGNACJA, UTRZYMANIE PLANTACJI
Miskant olbrzymi – sadzonki oraz jego dojrzała forma nie wymaga skomplikowanych zabiegów pielęgnacyjnych. Najistotniejszą pracą pielęgnacyjną sprzyjającą utrzymaniu efektywności plantacji jest odchwaszczanie roślin (w szczególności w pierwszym roku wegetacji). Młode rośliny w okresie powolnego wzrostu w szczególny sposób wymagają wsparcia w walce o minerały oraz promienie słoneczne.
Jako wieloletni plantator doskonale wiemy, że taka opieka okazuje się wystarczająca dla wszystkich plantacji zakładanych na glebach klasy IV i lepszych. W przypadku gleb klasy niższej (np. V i VI) możemy sięgnąć po następujące środki wspomagające:
- CHWASTOX, LINTUR, GRANSTAR, MUSTANG – preparaty służące zwalczaniu chwastów dwuliściennych;
- TITUS i ATTRIBUT – preparaty dedykowane walce z chwastami jednoliściennymi, takimi jak owies głuchy, chwastnica, perz czy włośnice.
Nawet w trakcie wydajnego wytwarzania plonu biomasy ten niezwykły gatunek trawy azjatyckiej nie wymaga wysokiego poziomu nawożenia mineralnego. Wyniki prowadzonych nad tą rośliną badań udowodniły, że wraz z końcem swojego okresu wegetacyjnego do rizomów przedostają się spore ilości składników pokarmowych, które odprowadzane są z pędów rośliny. Wówczas są one przez nią wykorzystywane w okresie wiosennym i służą intensyfikacji budowy nowych pędów. Dlatego też proponowane przez nas dawki nawozów powinny wyglądać następująco:
- w roku założenia plantacji (na żyznych glebach nie jest konieczne lub po przyjęciu się sadzonek, przed uprawkami wiosennymi):
- azot – 30 kg/ha,
- fosfor – 20 kg/ha,
- potas – 40 kg/ha,
- w następnych latach (wiosną po obeschnięciu pola, można je wymieszać z glebą narzędziem stosowanym do odchwaszczania międzyrzędzi):
- azot – 60-90 kg/ha,
- fosfor – 30-50 kg/ha,
- potas – 80-100 kg/ha,
- magnez – 20-25 kg/ha,
- wapń (w razie potrzeby, co 4 lata).
Korzystnym zabiegiem może być również zastosowanie płynnych nawozów organicznych w postaci gnojowicy. Tego typu nawożenie powinno zostać przeprowadzone na przełomie jesieni i zimy. Należy jednak pamiętać o umiarkowanym zastosowaniu gnojowicy – optymalnie jest to 30 m3/ha.
W warunkach europejskich Miscanthus Giganteus doskonale radzi sobie z większością patogenów roślinnych – wykazuje względem nich wysoka odporność. W związku tym jego plantacje nie wymagają ochrony chemicznej, co pozwala uniknąć dodatkowych kosztów związanych z uprawą i utrzymaniem rośliny.
PRZEZNACZENIE
Miskant olbrzymi wyróżnia się bardzo wysoką wydajnością, sięgającą około 20 ton biomasy pozyskiwanej z jednego hektara plantacji (przy zachowaniu wilgotności ok. 20%). Dlatego też głównym zastosowaniem rośliny są różnego rodzaju cele energetyczne. Decyduje o tym również fakt, iż pozyskaną biomasę można z łatwością poddać granulacji (pelletyzacji) lub bezpośredniemu spalaniu w kotłach. Szacuje się, że średnia, uzyskiwana wartość opałowa wynosi ok. 15,5 GJ/Mg.
Biorąc pod uwagę wysoką zawartość ligniny i celulozy, która charakteryzuje ten gatunek trawy azjatyckiej, można również zastosować ją:
- przy produkcji ekologicznych materiałów budowlanych – np. płyt podłogowych i ściennych czy też modułów izolacyjnych;
- jako zamiennik azbestu;
- w szeroko rozumianym przemyśle celulozowo-papierniczym – np. przy produkcji papieru technicznego, tektury o różnej gramaturze lub opakowań;
- w rolnictwie – np. przy produkcji biodegradowalnych palet lub doniczek ogrodowych.
